Wat tank jij?

Inleiding

Sinds er geen lood meer in de benzine mag vanwege de milieueisen, is het veel moeilijker geworden om te bepalen welke benzine je moet tanken. De oliemaatschappijen hebben nl ieder een eigen (verschillende) naam bedacht voor de nieuwe benzines. Regelmatig hoor je dan: ‘Wat tank jij? Wat is het beste?’. Daarom een woordje uitleg over de benzine. Laten we beginnen om de benzines die te koop zijn op een rijtje te zetten.

  • Benzine 95
  • Benzine 98 zonder loodvervanger
  • Benzine 98 met loodvervanger

95 of 98?

Men spreekt over benzine met 95 RON en 98 RON. RON staat voor Research Octane Number, in de volksmond beter bekend onder octaangetal. Dit is een cijfer dat de klopvastheid van de benzine weergeeft. In een motor gaat men een benzine-lucht mengsel gaan comprimeren. Door de comprimering wordt dit mengsel flink heet. Hoe meer men samendrukt, hoe hoger de temperatuur wordt. Daarnaast heeft benzine een spontane ontbrandingstemperatuur. Op deze temperatuur zal het mengsel dus gaan onsteken, ongeacht als de ontstekingskaars een vonk gegeven heeft of niet (het zogenaamde "pingelen" van de motor). Dit wil men in een benzine motor nu net gaan vermijden (in een diesel is dit natuurlijk net de bedoéling...). Een benzine mengsel mag NIET ontsteken voor de ontstekingskaars zijn vonk geeft.
Nu zie je direct het verband : de compressieverhouding van een motor ligt constructief vast. De constructeur zal een benzine met een bepaald octaangetal adviseren, waarmee hij zeker is dat met zijn compressieverhouding de motor niet gaat pingelen. Bijgevolg heeft het absoluut geen zin om een benzine met een hoger octaangetal te gaan gebruiken. De compressieverhouding van de motor verandert immers niet. Er zijn veel mensen die denken dat een octaan 98 meer energie inhoud heeft dan een 95, of de quad "beter" rijdt : dit is absoluut niet zo, en puur weggegooid geld. meestal is het een effect dat zich meer "tussen de oren" afspeelt.....
Voor de volledigheid moet ik wél zeggen dat in de automobiel sector sommige topmodellen van mercedes, BMW, Alpha en Subaru nu beginnen met noksensoren. Dit is een elektronisch intelligent systeem dat het moment van inspuiten op deze manier gaat regelen dat de motor nét niet gaat pingelen. Deze motoren zijn daartoe uitgerust met "knock"-sensoren ("anti-klop" sensoren) en een ge-avanceerd motor management systeem dat een betere klopvaste benzine herkent (een benzine met een hoger octaangetal) en de belangrijke motor-instellingen daarop aanpast. Deze motoren hebben wél een voordeel met hoog octaan benzine, en gaan er wél meer energie uithalen. Terug : dit is enkel voor de heel recente topmodellen van bepaalde automerken.

Lood of loodvervanger ?

Alles heeft te maken met de metallurgie van de kleppen. Tot voor halverwege de jaren 85 was de kennis van metallurgie nog niet voldoende om aan de kleppen in een wagen een dergelijke samenstelling mee te geven dat deze aan de zeer hoge drukken en temperaturen konden weerstaan. Men moest dus op zoek naar een manier om deze kleppen te gaan beschermen. Doet men dit niet, dan gaat de klep stuk door zogenaamde "klepinslag" (ziet er uit als afbrokkelen van het metaal).
Men heeft gevonden dat lood en soort "legering" met de klepzitting aangaat, en deze op deze manier wél gaat beschermen. Vandaar dat benzine vroeger lood bevatte. Tegelijk had lood ook een neven effect : het verhoogde ook het octaangetal van de benzine, dus dit was ook meegenomen.
Halverwege de jaren '80 werd een andere metallurgische samenstelling voor de kleppen gevonden, en was deze bescherming niet meer nodig. Lood was tegelijk zeer milieu schadelijk, dus het verwijderen van de lood in de benzine was een goede zaak, zowel voor de kostprijs als voor het milieu.
Enige probleem was dan : wat met de wagens die nog dateren van voor pakweg '85 : daar had men deze bescherming nog wél nodig. Deze moesten dus inderdaad op loodhoudend blijven rijden. Ondertussen had men wel gevonden dat andere metalen zoals Kalium een vergelijkbaar effect van "harding" op de kleppen hadden. kalium is ,niet milieu schadelijk, en wordt nu algemeen toegepast als de zogenaamde "loodvervanger". Lood zelf kan en mag al járen niet meer. Dus voor de meeste quads is loodvervanger niet meer nodig.